Mix Mastering Programları: Ses Mühendislerinin Tercihleri
Dijital dönüşümlerle beraber müzik prodüksiyonunda da sürekli değişen ve zaman zaman rekabet dolu bir dünya var. Zamanı yakalamak ve yeteneklerini sergileyebilmek için ses mühendisleri de doğru araçları kullanmaya önem veriyor. Bu nedenle kayıt stüdyosu, ev stüdyosu, canlı konserler veya post prodüksiyonda çalışan ses mühendisleri endüstri standardında sistemlerde çalışmayı amaçlıyor.
Dijital ses iş istasyonlarına (DAW) yönelik tasarlanan eklentiler (plugin’ler) ses mühendislerinin temel araçları olarak görülebilir. Yaratıcılıklarını bu araçlar ve yazılımlar sayesinde artırabilirler.
Bu makalede günümüzde ses mühendisleri tarafından en çok tercih edilen yazılım araçları ve plugin’lere bakacağız.
Ses Mühendisliği’nde Kullanılan Program Türleri
Kullanılan programlar iş akışının ve yaratıcılığın temelini oluşturuyor. Eğer başlangıç aşamasında bir ses mühendisiyseniz sınırlı sayıda ekipmana ulaşarak da değerli yetenekler geliştirmeniz mümkün. Profesyonel düzeyde çalışmak için zamanla çeşitli yazılımlarda uzmanlaşabilirsiniz.
Dijital Ses İş İstasyonları (DAW'lar)
Dijital Ses İş İstasyonu (DAW), ses mühendisliği yolculuğunuzda ilk aramanız gereken program olabilir. Bilgisayarınızdaki müzik stüdyosu olarak görev görecek ve hatta bazen enstrümanlar yerine dahi geçebilir.
DAW Yazılımı Özellikleri
DAW’ları çeşitli uzmanlıklar için kullanabilirsiniz.
Mix Mastering: Sesin genel kalitesini iyileştirmek için ses seviyelerini dengelemek ve son rötuşu yapmak için mix mastering aşamasında DAW kullanımını tercih edebilirsiniz.
Canlı Ses ve Performans Yazılımı: Canlı konserlerde gerçek zamanlı olarak miks ve işlemeyi yönetebilirsiniz. Birden çok dijital konser ses mikseriyle çalışan QSC TouchMix bu yazılımlara örnek olabilir.
Ses Analizi ve Ölçüm Araçları: Frekans, ses yüksekliği seviyeleri ve dinamik aralık gibi ses mühendisleri için önemli analizler yapabilmesine imkan verebilir.
Tuning ve Restorasyon Yazılımları: Vokal ve enstrümanları hizalamak ya da kayıtlarınızdaki tıklama, hırıltı, arka plan gürültüsü gibi teknik bazı kusurları temizlemeniz için kullanabileceğiniz bazı araçlardan da yararlanabilirsiniz.
İş birliği ve Proje Yönetimi: Uzaktan müzisyenlerle çalışıyor ve iş birliği sürdürüyorsanız dosya paylaşımı ve iletişimi kolaylaştırmanız önemli hale gelir. Bunun için de bazı araçlardan faydalanabilirsiniz.
Ses Mühendislerinin İhtiyaç Duyduğu En İyi 10 Yazılım Aracı
Temel DAW’lar dahil ses mühendislerinin ihtiyaç duyabileceği yazılımlara bakalım.
Dijital Ses İş İstasyonu (DAW)
Kayıt, düzenleme ve miks için sıklıkla tercih edilen DAW’lar arasında Logic Pro, Pro Tools, Ableton Live gibi müzik yaratımı ve canlı performansta kullanılan popüler yazılımlar yer alıyor. Sanal enstrümanlarla çalışabilir, sesleri düzenleyebilir, kaydedebilir ve sesler üzerinde değişiklik yapabilirsiniz.
Logic Pro’yu 90 gün ücretsiz deneyebilirsiniz. Sonrasında tek seferlik 9000 TL ödemeyle satın alabilirsiniz.
Pro Tools 30 gün boyunca ücretsiz deneme süreci sunuyor. Sonrasında senelik abonelik seçenekleri var. Profesyoneller için 289 Euro senelik ücreti.
Ableton Live 30 gün ücretsiz deneme fırsatı ile 99 Dolar’dan başlayan fiyatlarla satışta.
DAW’lar’la ilgili detaylara şu makalemizden ulaşabilirsiniz: DAW (Dijital Ses İstasyonu) Nasıl Kullanılır? Hangi DAW'lar Daha İyi?
İki Kanallı Ses Analizörü
Ses verilerini yakalamak ve grafikleri görmek için tercih edilebilir. Open Sound Meter, açık kaynaklı ve kullanımı basit olduğu için birçok ses mühendisinin seçimi.
Open Sound Meter’ı ücretsiz indirebilirsiniz. Destek olmak isteyenler için istenilen miktar kadar bağış yapma seçenekleri de var.
SMAART ise bir diğer alternatif. 30 gün ücretsiz deneyebilirsiniz. Sonrasında ücretli çeşitli üyelik veya satın alma seçenekleri sunuyor.
Ses Tahmin Yazılımı
Bu tür yazılımlar tahmin edebilmek ve mühendislerin hazırlanması için kullanılabilir.
MAPP 3D ve Ease Focus 3 en çok önerilen araçlardan bazıları.
MAPP 3D’yi ve EASE Focus 3’ü ücretsiz indirebilirsiniz.
Ses Koordinasyon Yazılımı
Daha çok kablosuz sistem kullanıcısı ses mühendisleri için frekans çakışmalarını önlemek ve kablosuz performans talibi yapmak amacıyla tercih edilen bir yazılım türü. Belirlenen frekansların ses mühendisinin analizine göre uyumlu olup olmadığının anlaşılmasına yardımcı olur.
Shure Wireless Workbench, ses koordinasyon yazılımlarından biri. En son sürümü Wireless Workbench 7’yi ücretsiz indirebilirsiniz.
Ses Yüksekliği Ölçer
Mixing sürecinde ses yüksekliğini ölçmek ve doğru seviyelerde çalıştığından emin olmak ses mühendisleri için oldukça önemli.
Yükseklik ölçer sayesinde radyo, YouTube veya Spotify gibi çeşitli müzik yayın platformlarına göre farklı standartlara yönelik seviyeleri kontrol altında tutabilirsiniz. Youlean Loudness Meter 2 bu yazılımlara bir örnek olabilir.
Youlean Loudness Meter 2’yi ücretsiz indirebilirsiniz veya Pro versiyonunu 46.80 Dolar’a satın alabilirsiniz.
Kulaklıkla Mix için En İyi 10 Plugin (Eklenti)
DAW yazılımlarında yeni özelliker keşfedebileceğiniz yazılımlar mix, mastering veya ses simülasyonları için kullanılabilir. Mix mühendisleri için iş akışlarını özellikle iyileştiren kritik öneme sahip eklentiler (plugin) bulunabilir.
Günümüzde büyük ekipmanlı pahalı müzik stüdyolarındansa dijital yazılımlardan destek alarak kulaklıkla mix mastering veya müzik prodüksiyonu süreçlerini yönetmek alışageldik bir durum. Grammy kazanan bazı mix mühendislerinin de bu yöntemi kullandığını gözlemleyebiliyoruz.
Mikste frekans tepkisi düzeltme, miks odası simülasyonu veya genel mixing kategorilerinde kullanılan bazı plugin’leri aşağıda bulabilirsiniz.
Frekans Tepkisi Düzeltme
Bu tür plugin’ler her kulaklık modeline özel ekolayzer eğrileri kullanıyor. Böylece kulaklığın frekans tepkisini düzleştirebiliyor. Sadece monitörleme sırasında tercih edilirken son miks çıktısı alırken de kapatılması öneriliyor. Bu işlemi mixdown olarak da adlandırabiliriz.
Bu alanda kullanabileceğiniz bazı plugin’ler:
Sonarworks SoundID Reference
Sonarworks plugin’i frekans tepkisi düzeltmede sıklıkla tercih ediliyor. 385’ten fazla farklı kulaklık modelinin frekans tepkisi ölçümleri bu plugin’de yer alıyor. Dolayısıyla özellikle kulaklıkta mix yaparken de tercih edilebilir. Ayrıca daha güvenilir bir sese ulaşmanızı da mümkün kılıyor.
Sonarworks SoundID Reference tüm özellikleriyle 21 gün boyunca ücretsiz. Sonrasında kulaklık kullanım versiyonunu 99 Dolar’a satın alma seçeneği sunuyor.
ToneBoosters Morphit
ToneBoosters Morphit’in 360’tan fazla kulaklık modeli veritabanı bulunuyor. Birçok model kulaklığın frekans tepkisini düzeltmede etkili olan bu plugin’in ayrıca kullanımı oldukça basit ve etkili sonuçlara ulaşmanıza yardımcı oluyor.
ToneBoosters Morphit 39 Dolar’a satılıyor.
Miks Odası Simülasyonu Plugin’leri
Kulaklık kullanımı sırasında akustik olarak ayarlanan bir alanda kaliteli stüdyo hoparlörü dinleme deneyimini bu plugin türleri ile simüle edebilirsiniz.
dSONIQ Realphones
Kulaklık tabanlı mix işlemleri için dSONIQ Realphones’den yararlanabilirsiniz. Geniş bir frekans tepkisi düzeltme veri tabanının yanı sıra sanal yakın, orta ve uzak alan monitörleri ile miks odası simülasyonu yaratabilirsiniz.
dSONIQ Realphones ücretli ve ücretsiz ürün seçenekleri sunuyor.
Waves NX
Head tracking (hareket izleme) özelliği sunan Waves NX oda simülasyonu ayrıca standart özellikleri de sunuyor. Serbestçe hareket edebilir ve kulaklığınız oynasa da ses sabit bir hoparlör konumundan gelmeye devam ettiği simülasyon devam edebilir.
Dönemsel %65 indirimle Waves NX 34,99 Dolar.
Genel Mix ve Mastering Pluginleri
Temel mix ve mastering işlemlerini yerine getirmek için aşağıdaki temel plugin’lerden yararlanabilirsiniz.
FabFilter Pro-Q 3 ve Q 4 (EQ)
FabFilter Pro-Q 3’ün sezgisel arayüzü ve güçlü özellikleri ön plana çıkıyor. Bu aslında bir EQ (ekolayzer) eklentisi. Dinamik EQ seçenekleri, lineer faz modu ve spektrum analizi gibi çeşitli özelliğini kullanabilirsiniz. Ayrıca frekans analizinde de yüksek hassasiyet sunuyor.
En son sürümü FabFilter Pro-Q 4 30 gün ücretsiz ve sonrasında 169 Euro.
iZotope Ozone 12 (Mastering Süiti)
Miks tamamlandıktan sonraki önemli dokunuşlar ve şarkıyı bir sonraki seviyeye taşımak için İZotope Ozone 12 mastering süiti kullanılabilir.
Vintage Limiter, Dinamik EQ, Maximier ve daha fazla birçok kullanışlı özelliği bu programda bulabilirsiniz. Ayıca son sürümüyle beraber yapay zeka destekli uygulamaları da mastering mühendislerinin bazı işlemleri daha pratik ve otomatik gerçekleştirmesine olanak tanıyor. Bunun yanında mastering uzmanına yaratıcılık için alan kalıyor.
10 gün ücretsiz deneme sürecinden yararlanabilirsiniz. Sonrasında iZotope Ozone 12 ileri seviye paketi 549 Euro.
Soundtoys Decapitator (Doygunluk/Saturation)
Ses sinyallerini zenginleştirmek, analog hissi ve karakterini eklemek için harmonik distortion (bozulma) ekleyebilirsiniz.
Soundtoys Decaptitator ile analog satürasyon modelinden birini seçebilir ve agresif tonları aktive edebilirsiniz. Çeşitli efektler ve dokular oluşturmanıza imkan sağlayan bu plugin birçok müzik prodüktörü tarafından da tercih edilir.
Soundtoys Decapitator plugin’i 30 gün ücretsiz. Satın alma fiyatı ise 199 Dolar.
Universal Audio 1176 (Kompresör)
Universal Audio 1176 kompresör plugin’i ile dinamik aralığı yönetebilir, tutarlılığı artırabilir ve mikse punch hissi ekleyebilirsiniz. Vokal, davul ve baslar için tercih edilebilir.
14 gün deneme süresi mevcut. Universal Audio 1176 kompresörün ücreti indirimli haliyle 74 Dolar.
Waves CLA-76
Alternatif olarak Waves CLA-76 da kullanılabilir. Benzersiz şekilde agresif, rock ve pop türleri için bir seçenek olabilir.
Waves CLA-76 limiter plugin 7 gün ücretsiz ve indirimli satış fiyatı 39 Dolar.
Valhalla Room (Reverb)
Alan ve derinlik katarak stüdyo akustiğini simüle ediyor. Daha önce Valhalla’nın ücretsiz plugin’in çeşitli özelliklerinden bahsettiğimiz bir yazı yayınlamıştık. Buradan ulaşabilirsiniz.
Kısaca bahsetmek gerekirse Valhalla Room basit ve kullanıcı dostu bir arayüz sunuyor ve çeşitli reverb (yankı) seçeneklerinden yararlanabiliyorsunuz. Küçük oda yankıları, geniş alanlar sunan 12 orjinal algoritması var.
Valhalla Room’u Demo olarak deneyebilirsiniz veya 50 Dolar’ satın alabilirsiniz.
Sonuç Olarak
Bu makalede ses mühendislerinin yararlandığı ücretli ve ücretsiz mix mastering programlarını inceledik.
Ses mühendisliğinde kariyer yolculuğu sürekli öğrenme ve bu sürece bağlılık gerektirir. Tutkuyla yapılan müzik her aşamasında benzer bir heyecan ve süreklilikle beraber geliyor. İşinizin kalitesi de zamanla pratik yaptığınız ve bilginizi geliştirdiğiniz mix mastering projelerinde, denediğiniz farklı yazılım ve araçlara göre etkilenebilir.
Bu makalede ses mühendislerinin en çok tercih ettiği bazı yazılımlara ve plugin’lere değindik. Sürekli gelişen bu sektörde yeni teknolojilere adaptasyon ve bu programlardaki yeteneklerinizi geliştirmek kariyerinizde ilerlemenize yardımcı olabilir.
