Referans Monitör Nedir? Stüdyo Monitörü Rehberi

Profesyonel ses üretimi alanında mükemmel bir mixe ulaşmak için tek ihtiyacınız olan yetenekleriniz ve yaratıcılığınız değil. Bu yolculukta doğru araçlara da ihtiyacınız olacak. Referans monitörleri/stüdyo monitörleri stüdyonuz için önemli bir yatırım olabilir. Bu makalede referans monitörlerinin neden mix mastering için önemli olabileceğini araştırıyoruz.

Günümüzde çok iyi profesyonel kulaklıklarla dünyaca ünlü ses mühendislerinin çalıştığını da unutmayalım. Sadece monitörlerin kullanılabileceğinden bahsetmiyoruz. Stüdyonuzda tercihinize bağlı olarak kulaklık dışında monitörlere de yer vermeyi düşünüyorsanız neleri göz önünde bulundurmalısınız bunları beraber keşfedelim.

Referans Monitör Nedir?

Referans monitörler, doğru ve doğal ses çoğaltımı sağlamak amacıyla üretiliyor. Profesyonel anlamda kullanılmayan, tüketici hoparlörleri olarak bilinen ürünlerin aksine dinleyicilerin hoşuna gidebilecek bas veya tiz sesleri öne çıkarmıyor. Referans monitörleri daha çok şeffaf bir dinleme deneyimi sunmayı hedefliyor. Herhangi bir aşırılık katmadan sesi olduğu gibi yansıtıyor.

Özellikle mix ve mastering’in derinliklerini keşfetmek, tüm detayları duyabilmek için müziğin her elementini duymanız çok önemli. Aynı şekilde vokallerde veya enstrümanlardaki çeşitli frekansların farkında olmanız da duyumunuza katkıda bulunacak. Böylece müziğin dengesi, dinamikliği ve güçlü seslerin değerlendirmesini yapıp neye ihtiyaç olduğunu anlayabilirsiniz.

Bütün bunların yanı sıra çeşitli bölümlerde volümü, pan ayarını ve ekolayzeri düzenlemek için monitörleri nasıl kullanabileceğiniz de yaptığınız mix mastering’in sonucunun ne kadar profesyonel duyulacağını etkiler.

Bu nedenle öncelikle enstrüman ve vokal seviyelerini dinleyip herhangi birinin bir diğerinin üzerinde duyulmadığından ve mixe katkısı olmayan bir öğe bulunmadığından emin olmanız gerekir.

Referans Monitör ve Hi-Fi / Bluetooth Hoparlör Farkı

Daha önce bahsettiğimiz daha çok tüketiciler yani profesyonel olarak müzikle ilgilenenler değil müzik dinleme deneyimi için monitör arayanların tercih ettiği tür hi-fi hoparlörler olarak biliniyor. Hi-fi hoparlörlerde genelde daha düz bir ses dengesi duyulur.

Stüdyo monitörler ise özel olarak profesyonel dinleme için üretiliyor. Daha doğal ve tonal dengeye ulaşmayı amaçlıyorken çok fazla parlak ya da sönük bir ses duyum hedeflenmiyor. Daha doğal ve düz bir ses, çalınan müziğin olduğu gibi monitörle dışarı aktarılması anlamına geliyor. Yani olabildiğince düz ve sıkıcı bir ses çıkarıyor ama profesyonellerin müziğin üzerinde doğru bir oynama yapabilmesi için asıl duyması gerektiği ses özellikleri bunlar.

Ses Mikseri Nedir? Ses Mikseri Çeşitleri Neler?

Ev Stüdyosunda Referans Monitör Kullanmanın Avantajları

Özellikle mix ve kayıt kısmında doğru referans için gerekli olacak tonal tarafsızlığa ulaşabilmek için stüdyo monitörlerinin sunduğu çeşitli avantajlarından yararlanabilirsiniz. Aşağıda bazılarında bahsettik.

Tonal Tarafsızlık

En çok bahsettiğimiz ne çok parlak ne de çok sönük duyulması. Böylece profesyonel olarak doğru ve gerçek bir dinleme deneyimine ulaşabilmek mümkün oluyor.

Mix Geçişi

Mix yaparken referans monitörleri kullanıldığında diğer çeşitli hoparlörler ve dinleme sistemlerinde de tarafsız duyulabilmesi için gerekli ortam sağlanmış olur. 

Sesin Bilinçli bir Şekilde Renklendirilmesi

Dinlediğiniz referans monitörünün tarafsızlığı sayesinde kendi eklediğiniz efektler ve tasarladığınız ses karakterlerini daha iyi algılayabileceksiniz.

Referans Monitör Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Kriterler

Referans monitörüne karar vermeden önce dikkat edebileceğiniz bazı kriterleri inceleyebilirsiniz.

1. Oda Boyutu ve Woofer Boyutu

Eğer odanızın büyüklüğü 10-15 metrekare büyüklüğünde ise stüdyo monitörünün bas driver en az 5” en çok 7” ve frekansı (-6dB) 47 Hz ile - 26 kHz arasında olabilir.

2. Dinleme Mesafesi (Nearfield Kullanım)

Stüdyo monitörleri eksen üzerinde bir dinleme ile daha iyi ses kalitesine ulaşabilir. Bu nedenle monitörlerinizi doğrudan başınıza ve biraz arkasına bakacak şekilde yerleştirebilirsiniz. Yüksek frekansları düşük frekanslarına göre daha yönel olması sebebiyle hoparlörler eksenden çok uzak bir noktaya baktığı zaman yüksek frekansları doğru bir şekilde duyma olasılığınız da azalır. Belirli hoparlörler için bu durum değişebilir ama yine de genel olarak hoparlörlerin doğrudan kulağınıza bakmasını ve yan duvarlardan yansıyan yüksek frekansları en aza indirgemek avantajınıza olacaktır.

Hoparlörü yerlerştirirken yüksekliği ideal olarak masanızda otururken kulaklarınızla aynı yükseklikte, yani genelde yerden 120-140 cm uzaklıkta olacak şekilde ayarlayabilirsiniz. En ideali kulak woofer yani alt sesler alanı ile tweeter üst sesler alanı arasında olması.

Ayrıca %38 kuralı olarak da bilinen, duran dalgaları en aza indirgemek amacıyla oturma konumunuzu önünüzdeki duvardan dikdörtgen bir odanın %38’i kadar uzağa ayarlayabilirsiniz.

3. Frekans Aralığı ve Alt Frekans

Gerçek bir yerleşim yaparken odanıza ve profesyonel olarak monitörden beklentinize bağlı bir ayar yapmanız ve kağıt üzerindeki Hz aralığına birebir bağlı kalmamanız faydalı olabilir. Alt frekansları duymak için oda ve yerleşim yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu noktada belirleyici olur.

4. Aktif ve Pasif Sistem

Stüdyo monitörleri aktif ya da güçlendirilmiş hoparlörler olarak bilinir ve genelde güç amplifikatörü hoparlör kabininne yerleştirilmiş olur. Yani ekstra güç amfisine ihtiyaç duymazsınız.

5. Bağlantılar (XLR, TRS, RCA)

Monitörünüzde dengeli bir bağlantı kurmak için  XLR-XLR, TRS-TRS veya XLR-TRS tercih edebilirsiniz. Dengesiz bağlantılar RCA-RCA veya TS olarak biliniyor ancak daha çok tüketici sistemlerinde uygun ve profesyonel stüdyo monitörleri için kullanılmıyor. 

En İyi Referans Monitörler

Türkiye'de de satışı bulunan en iyi referans monitörlerinden bazılarını aşağıda bulabilirsiniz.

Genelec 8341A 250/150/150 Watt DSP`li Coaxial Sürücülü Monitör

Tek adet olarak satışta olan Genelec 8341A 250/150/150 Watt DSP`li Coaxial sürücülü monitör fiyatı 162.336 TL.

Bu referans monitörde 8341A, Smart Active Monitor (SAM) teknolojisi kullanılıyor. SAM sayesinde ortamdaki problemleri gidermek için seviye, zamanlama ve EQ ayarları monitör tarafından optimize ediliyor. Böylece en doğru sese ulaşmak mümkün oluyor.

Ayrıca odanın getirdiği akustik düzensizlikler de Genelec Autocal ile en aza indirgeniyor.

Acoustically Concealed Woofers (ACW) kullanılan bu monitörlerde Minimum Diffraction Enclosure (MDE) teknolojisi de kabin yansımalarını minimize ediyor. Böylece yakın mesafeden dahi dinleme imkanı sunuyor.

Monitörü hem dik hem de yatay olarak kullanabilirsiniz.

ATC Loudspeakers SCM25A Pro MK2 - Aktif (Çift)

Bu monitör modelinde yakın ve orta uzaklık (mid-field) izlemeye uygun kompakt, yüksek performanslı olarak tanımlanıyor. 6.5 inç/164 mm bas sürücüsü var ve SH25-76S 'Double Suspension' tweeter ile güncellemesi sayesinde yüksek frekans cevabı da daha geniş.

Fiyatı: 602.000 TL

Focal Trio 6 ST6 Red Stüdyo Referans Monitörü

Şeffaf hassasiyeti ve dinanikler sunan 3 yollu (3 way) monitör. 1 veya 2 yollu monitör olarak çalışmasını sağlayan Dual Focal Mode özelliği de ön plana çıkıyor.

Fiyatı: 152.000 TL

HEDD TYPE 07 MK2 Stüdyo Monitör (Tek)

Üst segment bir monitör. Air Motion Transformer (ATM) tweeter ile 7” Honbeycomb içeriyor ve 2x100W Class-D amplifikasyon ile güçlendiriliyor.

Fiyatı: 61.532 TL